Czy to prawda, że problemy laryngologiczne mogą być przyczyną powstawania wad zgryzu?

Tak, problemy w prawidłowym (fizjologicznym) przepływem powietrza przez górne drogi oddechowe stwarzają zagrożenie dla zgryzu. Ograniczenia przepływu przez nos (alergiczny obrzęk śluzówki, skrzywienie przegrody nosowej, polipy przerost nozdrzy tylnych i inne) najczęściej zmuszają do otwarcia ust i oddychania torem ustnym. Nie tylko powoduje to dostanie się do dolnych dróg oddechowych (oskrzeli i płuc) powietrza suchego, nieogrzanego i nieoczyszczonego z pyłów i toksyn, ale brak przepływu powietrza nie stymuluje jam nosa oraz zatok przynosowych do właściwego rozwoju. W dodatku otwarte usta rozmontowują system napięć mięśni twarzy i karku co najczęściej kończy się zwężeniem szczęki i cofnięciem oraz tzw. rotacją do tyłu - żuchwy. Powstaje wada szkieletowa z grupy wad dotylnych. 

Zdjęcie cefalometryczne z widocznym powiększonym migdałkiem gardłowym zwężającym drogi oddechowe. Widać też cień języka nieprzylegającego do podniebienia oraz mocno napięte mięśnie bródki związane z dużą trudnością w zamknięciu ust. Kąt podstaw kostnych szczęki i żuchwy znacznie powiększony z żuchwą rotującą do dołu i tyłu. Wydłużony dolny odcinek twarzy.

Nieco inaczej zniekształca się zgryz u dzieci, które mają przerost migdałka gardłowego i migdałków podniebiennych. Migdałek gardłowy nazywany też trzecim migdałem, jest skupiskiem tkanki chłonnej zlokalizowanym na tylno-górnej ścianie gardła, w jego części nosowej. Może być patologicznie rozrośnięty już u bardzo małych dzieci. Wprawdzie powinien ulec inwolucji, czyli zanikowi w okresie pokwitania, ale kiedy jest mocno powiększony, zwęża cięśń nosogardła i znacząco utrudnia oddychanie przez nos. Wówczas dziecko, aby zwiększyć drożność dróg oddechowych musi otworzyć usta, opuścić żuchwę wraz z językiem i wysunąć je do przodu odsuwając nasadę języka od tylnej ściany gardła, na której rozpanoszył się migdałek gardłowy. W ten sposób z powodu otwartych ust i opadniętego języka nie poszerza się lub wręcz zwęża szczęka. Natomiast żuchwa rośnie do dołu i często do przodu popychana językiem. Przerostowi trzeciego migdałka towarzyszy często przerost migdałków podniebiennych, które zwężają światło ustnego odcinka gardła. Znaczny przerost upośledza oddychanie, dziecko ma stale otwarte i to nie uchylone, ale otwarte usta, z wysuniętą żuchwą i widocznym, leżącym językiem. Tego typu strategie obronne wprawdzie zwiększają dopływ powietrza, ale pominięcie nosa i wprowadzanie go przez usta, wyłącza systemy informujące o ilości wprowadzonego do organizmu tlenu, co zaburza wymianę gazową. Dzieci takie chrapią w nocy, mogą mieć problemy ze snem, są niewyspane, zmęczone. Nasilenie tych problemów może mieć jeszcze większe niż opisane do tego momentu konsekwencje w budowie szkieletu twarzoczaszki. Długotrwały brak języka na podniebieniu może prowadzić nie tylko do zwężenia górnego łuku zębowego, ale do niedorozwoju szczęki we wszystkich wymiarach, również przednio-tylnym. Nie tylko nie rozwija się zgodnie z planem żuchwa i szczęka. Upośledzony jest rozwój nosa i zatok obocznych nosa (brak przepływu powietrza), a więc środkowego piętra twarzy. Okolica podoczodołowa jest płaska a żuchwa wydatna. Skuteczne leczenie wszelkich problemów oddechowych małych pacjentów chroni ich przed rozwojem dużych deformacji szkieletu i to już od najmłodszych lat bo już bardzo małe dzieci mogą mieć tego typu problemy. Czasem są one nierozpoznane a czasem jest i tak, że laryngolog preferuje zachowawcze leczenie oczekując obkurczenia się migdałków. Niestety nieprawidłowości w budowie szkieletu już się nie wycofają, szkielet się nie „obkurczy” 

Twarz takiego dziecka ma charakterystyczne cechy: podkrążone oczy, wygładzone bruzdy nosowo-wargowe, otwarte usta z wysuszonymi wargami i widocznym, leżącym w żuchwie językiem, a także wydłużony dolny odcinek twarzy, tzw. twarz adenoidalna.  Powstaje wada szkieletowa z grupy wad doprzednich. 

Po lewej stronie zdjęcie, na którym widoczne są zwężone drogi oddechowe przed zabiegiem wycięcia migdałka gardłowego. W rysach twarzy widoczne są cechy wady doprzedniej, min. dolna warga wyprzedza wargę górną. 

Po prawej stronie zdjęcie tego samego pacjenta trzy lata po wycięciu migdałka. Drogi oddechowe szerokie, drożne a rysy twarzy i wzajemne ułożenie łuków zębowych poprawiło się i jest w granicach normy.